Nassim Taleb “Fooled by Randomness”

Dlaczego warto przeczytać

“Zwiedzeni przez przypadek. Tajemnicza rola losowości w życiu i w rynkowej grze” (angielska wersja tytułu moim zdaniem “brzmi lepiej” 😉 to pierwsza popularno-naukowa książka Nassima Taleba z serii poświęconej tematowi rzadkich zdarzeń i tego jak na bazie ich źródeł można doskonalić swój biznes lub zachowania na rynkach finansowych.

Autor jest lepiej znany z “Czarnego Łabędzia”, który wydał w 2007 roku, czym według niektórych “przewidział” wielki kryzys finansowy z 2008 roku – ale my tu nie o tym. “Czarny Łabędź” oraz kolejne tytuły (zwłaszcza “Antykruchość”) znacznie łatwiej zrozumieć i wykorzystać, jeśli poznamy pierwszą pozycję Taleba.

“Zwiedzeni przez przypadek” próbuje wytłumaczyć, dlaczego wiele rzeczy, które obserwujemy w rzeczywistości, wydają nam się wynikiem zamierzenia – podczas gdy rządził nimi głównie przypadek. Znacie może twierdzenie o nieskończonej liczbie małp? W dużym skrócie – jeśli posadzicie odpowiednio dużą liczbę małp przed odpowiednio duża liczbą maszyn do pisania, to prędzej czy później któraś przypadkiem wystuka “Hamleta”. Podobnie może zdarzyć się, że grający na giełdzie “Janusz” (to mój pseudonim artystyczno-sportowy) będzie mieć wygrywający ciąg inwestycji, czy też muzyk będzie “w odpowiednim miejscu w odpowiednim czasie”.

Co możemy zrozumieć z tych analogii i pozycji? Głównie to, skąd się bierze i jak działa “błąd przeżywalności” (ang. survivorship bias) – zjawisko, w którym obserwujemy tylko tych, którzy “przeżyli”, a nie myślimy o tych, którzy “nie przeżyli”.

• Widzimy zwycięzców w kasynie lub w totka, a zapominamy o tym, że “kasyno” zawsze wygrywa i ponad 90% ludzi przegrywa wszystko,
• Widzimy gwiazdy ekranu, nie myśląc o setkach bezrobotnych absolwentach studiów aktorskich,
• Widzimy twórców startup’ów osiągających miliardowe wyceny, nie myśląc o tysiącach startup’ów które się zawinęły,
• Widzimy inwestorów zbijających miliony na giełdzie / kryptowalutach / nieruchomościach / czymkolwiek innym, nie myśląc o tych, którzy “umoczyli” (i to potężnie 🙂

Co wyniosłem z tej książki

Taleb pisze męcząco. Ostrzegam! Ale pisze mądrze i rzetelnie. Mnie książka “Fooled by randomness” przyniosła wiele. Chociażby:

• Zrozumiałem, jak wiele osób “sukcesu” (celowo piszę w cudzysłowie, bo sukces każdy może inaczej definiować) miało po prostu łut szczęścia,
• Przypomniałem sobie, jak wielką bzdurą jest podniecanie się czyimiś sukcesami, nie myśląc o tych, którzy próbowali, być może byli nawet lepsi/ szybsi/ mądrzejsi/ silniejsi, ale po prostu mieli mniej szczęścia,
• Upewniłem się, że nie muszę się przejmować tym, że nie jestem tryliarderem (ani w pocie czoła kombinować jak nim zostać) – po prostu los (jeszcze?) mnie tam nie doprowadził,
• Upewniłem się, że lwia część “szkoleniowców”, “głośnych mentorów”, czy “autorów książek motywacyjnych” nie ma żadnej unikalnej strategii – jeżeli faktycznie coś osiągnęli (stawiam znak zapytania, bo spora część z tej grupy działa na pokaz!), był to po prostu błąd przeżywalności,
• Jednocześnie uświadomiłem sobie, że zostanie “bardziej skromnym milionerem”, czy może praktyczniej – osobą zabezpieczoną finansowo – to już kwestia odpowiedniego poukładania strategii i odpowiedniej konsekwencji w swoim inwestowaniu oraz pracy,
• Ale też od szczęścia nie ma co się odwracać i trzeba mu oczywiście trzeba dopomagać 😉 A więc:
  • zamiast jednej wielkiej i spektakularnej inwestycji “na jedną kartę” może lepiej kilka skromniejszych o większych szansach przeżycia,
  • zamiast budować startup-jednorożca, lepiej kilka skromnych biznesów (paradoksalnie więcej ludzi dorobiło się na skromnych i nudnych biznesach, niż krzykliwych modach),
• Wreszcie zdecydowałem, jakie rzeczy będę robił w życiu, a z jakimi nie ma co się mierzyć.

W dużym skrócie – nie napinać się, planować na zimno jak osiągnąć to co osiągalne, iść powoli do przodu. Ignorować patenty gwarantujące cuda na kiju, czy też cele z gatunku zimowego wejścia na K2. Wprawdzie niektórzy powiedzą “cienias z Ciebie, trzeba mierzyć jak najwyżej, po nieosiągalne, stawiać sobie nieosiągalne cele, bo niektórym się udaje” – niech sobie mówią 😂 Mądrości ludowe wszystkich wielkich nacji mają na to odpowiedź 🤣:

• “śpiesz się powoli”
• “wolniej jedziesz, dalej dojedziesz” (rus. тише едешь, дальше будешь),
• “wolno oznacza płynnie, płynnie oznacza szybko” (ang. “slow is smooth, smooth is fast”)

Ulubiony cytat autora

“Nieznaczny sukces może być wytłumaczalny przez umiejętności i ciężką pracę. Ogromny sukces można zawdzięczać zmienności (przypis autora: ryzyku, prawdopodobieństwu).”

Nassim Taleb

O autorze

Nassim Nicholas Taleb jest pochodzącym z Libanu ekonomistą, inwestorem i autorem książek m.in. o roli prawdopodobieństwa w inwestowaniu (“Zwiedzeni przez przypadek”, o której właśnie czytasz 😊), rzadkich wydarzeniach o dużym wpływie na rynki (znany szeroko “Czarny Łabędź”) oraz o tym, jak tworzyć systemy i biznesy odporne na takie wydarzenia (“Antykruchość”).

Więcej o nim:

• Wikipedia po polsku

Oceny

• Good Reads
• LubimyCzytac.pl (tu też znajdziesz oferty)